woj. śląskie, pow. mikołowski, gm. Mikołów
Powstanie wytyczonego przypuszczalnie w drugiej połowie XIII wieku miasta Mikołów, poprzedziło utworzenie średniowiecznego grodu, stanowiącego siedzibę kasztelanii. Pierwsza wzmianka o siedzibie kasztelana na terenie obecnego Mikołowa pochodzi z pierwszej połowy XIII wieku i pośrednio wskazuje na istniejący wówczas, przypuszczalnie nieobronny gród z kościołem św. Mikołaja, usytuowany na północ od późniejszego miasta. Po przypuszczalnym zdobyciu i zniszczeniu grodu w drugiej połowie XIII wieku osadę odbudowano krótko potem w miejscu obecnego założenia urbanistycznego, ograniczonego od zachodu i wschodu potokami. Nowa osada, lokowana dopiero w połowie XVI wieku, wytyczona została w oparciu o usytuowany w najwyższym punkcie wzniesienia nieregularny, owalny plac targowy, powstały z poszerzenia przebiegającego z północy na południe odcinku szlaku handlowego z Krakowa do Wrocławia.
 Willa Hansa Zeumera |
 Kościół Ewangelicko-Augsburski św. Jana |
 Bazylika Mniejsza św. Wojciecha |
 Kościół Rzymskokatolicki Matki Boskiej Śnieżnej i św. Wojciecha |
W odróżnieniu od innych tego typu układów urbanistycznych, kościół parafialny wzniesiono pod koniec XIII wieku na wschód od nowej osady, a wraz z jego budową wytyczono zapewne obecną ulicę Okrzei, stanowiącą bezpośrednie połączenie miasta z farą. Wokół kościoła wykształcił się z czasem przedmieście Podfarze. Miasto aż do 2. połowy XVIII wieku pozostawało zachowane w granicach z okresu lokacji. W drugiej połowie XVIII wieku teren miasta powiększono o tak zwaną Skotnicę od południowego wschodu oraz Zatyle od wschodu, w związku z czym wytyczono ulice: Skotnica, Wojciecha, Lompy i Stawową, a także przebito połączenie rynku z ulicą Wojciecha. W końcu XVIII wieku przestał istnieć kościół św. Mikołaja, usytuowany na obszarze dawnego grodu. Pod koniec XVIII wieku miasto uległo znaczącemu zniszczeniu wskutek kolejnego pożaru, w trakcie którego spłonął ratusz, szpital, szkoła oraz znacząca część domów, w związku z czym najstarsza obecnie zachowana zabudowa miejska datowana jest na przełom XVIII i XIX wieku. Od połowy XIX wieku stopniowo nadbudowywano istniejące, parterowe domy, a na tyłach posesji wznoszono oficyny. W drugiej połowie XIX wieku, wraz z rozwojem przemysłu, wokół miasta wykształcać zaczęły się kolonie: Reta, Kałuże, Kotulowiec i Wymyślanka. Z kolei w drugiej połowie XIX wieku na obszarze średniowiecznego grodu w północnej części miasta rozpoczęto budowę kościoła ewangelickiego, a ponadto założono związany z nim cmentarz. Pod końcu XIX wieku w zachodniej pierzei rynku przebito ul. Miarki, stanowiącą bezpośrednie skomunikowanie placu z wybudowanym w północno-zachodniej części miasta dworcem kolejowym. W tym samym okresie z inicjatywy Towarzystwa Upiększania Miasta wykupiono tereny wzdłuż potoku Jamna i urządzono promenadę spacerową.
 Rynek w Mikołowie |
 Wapienniki w Mokrem |
Na przełomie XIX i XX wieku miały miejsce znaczące zmiany w sylwecie miasta, polegające na stopniowym podwyższaniu istniejących budynków mieszkalnych oraz budowie nowych dwu- i trzypiętrowych kamienic. Najokazalszą i najwyższą zabudowę, datowaną na przełom XIX i XIX wiek rozmieszczono w rejonie rynku oraz wzdłuż ulicy Jana Pawła II, z kolei na obrzeżach miasta dominowała zabudowa parterowa, zrealizowana w drugiej połowie XIX wieku. Ostatnie znaczące ingerencje na obszarze historycznego miasta, polegające na utworzeniu trójkątnego placu w południowo-zachodniej części układu w miejscu rozebranej synagogi oraz przedłużeniu ulicy Wojciecha w kierunku północnym przypadły na drugą połowę XX wieku.
-----
źródło: internet
info: 2023.10.15
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz