woj. śląskie, Siemianowice Śląskie, Pl. Piotra Skargi
W 1997 r. podczas prowadzonych czynności służbowych w zakładzie kamieniarskim Adama Żłobińskiego (wnuka i spdkobiercy Paula Richtera, siemianowickiego kamieniarza) Artur Garbas znalazł w szopie tegoż zakładu kamieniarskiego tablicę pochodzącą z przedwojennego Pomnika Czynu Powstańczego. Do 1939 r. pomnik stał na placu Wolności, w miejscu gdzie później stanął pomnik wdzięczności Armii Radzieckiej. Tablica trafiła do Muzeum Miejskiego w Siemianowicach Śląskich. W 2007 r. prezydent Jacek Guzy zainteresował tą cenną pamiątką historyczną Radę Miasta. W efekcie pomnik zrekonstruowano i ustawiono go na placu Piotra Skargi, w miejscu, które zawsze służyło wielkim uroczystościom rocznicowym.
Odsłonięcie pomnika – obelisku z orłem autorstwa Jacka Kicińskiego nastąpiło 10 listopada 2007 r. przez prezydenta miasta Jacka Guzego. W uroczystości brał udział generał brygady Andrzej Łosiński, dowódca I Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej z Bytomia. Ksiądz dziekan Eugeniusz Kurpas dokonał poświęcenia pomnika. Nazwano go mianem Pomnika Czynu Niepodległościowego.
Na pomniku znalazła się oryginalna tablica z napisem: „Poległym bohaterom / w walce o wolność / prastarej dzielnicy / Piastowskiej / w trzech Powstaniach/ Górnośląskich / rok 1919 - 1920 - 1921. / za zrzucenie kajdan / krzyżackich/ przez oddanie życia/ swego. / Dłużnicy / i / koledzy broni.”
Poniżej, na cokole, składającym się z trzech bloków granitu kolejne napisy wyjaśniają ideę pomnika: „Obelisk/ siemianowickiego pomnika / Powstańców Śląskich/ zburzonego przez hitlerowców/ we wrześniu 1939 r./ zrekonstruowanego w 2007 r. / decyzją Prezydenta Miasta / jako / Pomnik/ Czynu / Niepodległościowego”. Poniżej: „ku czci wybitnych siemianowickich dowódców / uczestników Powstań Śląskich / oraz obrońców Śląska i Polski / w latach 1939–1945”. Na najniższym bloku granitu napis głosi: „Płk Jan Emil Stanek – Dowódca I Dywizji Górnośląskiej / i Komendant Śląskiego Legionu Armii Krajowej / Ppłk Tadeusz Majcherczyk-Zdan – Dowódca Batalionu / Armii Krajowej Chrobry I / Ppor. Walenty Fojkis – Dowódca Katowickiego Pułku / Powstańczego im. J. Piłsudskiego/ Ppor. Karol Gajdzik – Dowódca Pułku Królewskohuckiego / im. Czwartaków”. Na odwrocie oryginalnego zwieńczenia obelisku widnieją daty wybuchu trzech powstań śląskich: „I. powstanie 17. 8. 1919 / II.”, „18. 8. 1920/ III”, „3. 5. 1921”.
-----
źródło: Siemianowicki Rocznik Muzealny Nr 9 2010
Małgorzata Derus - Siemianowickie Pomniki
info: 2020.11.05
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz