turystyczne wyzwania, odwiedzone miejsca...: KALSKO /LS/ - Kościół Rzymskokatolicki św. Bartłomieja Apostoła

woj. lubuskie, 66-300 Kalsko, ul. Kalsko

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Kalsku to wyjątkowy przykład budowli łączącej konstrukcję zrębową i szkieletową, wyróżniający się unikalnym kształtem okien.

Pierwszy kościół został wzniesiony przez cystersów, do których wieś należała od 1390 r. Nie jest znany jego dokładny czas budowy, ale wiadomo, że początkowo miał status parafialnego, a z czasem został włączony do parafii w Rokitnie. Kolejny kościół cystersi wybudowali w 1661 r. (konsekrowany w 1669 r.), po tym jak przejęli parafię w Rokitnie. W 1688 r. świątynia oraz zabudowa wsi zostały zniszczone na skutek pożaru. Dzięki staraniom cysterskiego opata klasztoru w Bledzewie - Jana Białobłockiego oraz składkom mieszkańców wsi kościół odbudowano w latach 1692-1693. Wzniesiony w konstrukcji zrębowej, dodatkowo w XVIII w. został otoczony zewnętrzną konstrukcją szkieletową. W połowie XIX w. dobudowano murowaną zakrystię po północnej stronie. Wymieniono także stolarkę okienną i zlikwidowano wejście po stronie południowej. W latach 60. XX w. wzniesiono murowaną kruchtę na miejscu drewnianej.

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła usytuowany jest na placu w centrum wsi, otoczony kamiennym murem. Budowla jest orientowana. Obiekt został wzniesiony w konstrukcji zrębowej, później obudowanej konstrukcją szkieletową z ceglanym wypełnieniem. Salowy, z wyodrębnionym prostokątnym prezbiterium, zamkniętym trójbocznie. Bryła urozmaicona przybudówką murowanej zakrystii o prostokątnym rzucie po północnej stronie, kruchtą na rzucie kwadratu od zachodu oraz czworoboczną wieżą wyprowadzoną z połaci dachu w części zachodniej. Dach nad korpusem głównym dwuspadowy, nad prezbiterium wielospadowy, przechodzący w jednospadowy nad zakrystią, o pokryciu z dachówki ceramicznej. Kruchta przekryta daszkiem dwuspadowym a wieża zwieńczona hełmem baniastym z latarnią, o pokryciu z blachy. Elewacje organizuje szkieletowy układ konstrukcyjny, z wyjątkiem oszalowanej deskami elewacji zachodniej i otynkowanych ścian zakrystii i kruchty. Na wschodniej elewacji występują rzadko spotykane w tego typu budowlach owalne okna. Wnętrze z widoczną konstrukcją zrębową zostało przekryte stropem belkowym, wtórnie przesłonięty deskami. Między prezbiterium i nawą znajduje się ściana łuku tęczowego o nieregularnym wykroju z profilowaną belką tęczową. Z oryginalnego wyposażenia zachowała się na ścianie zachodniej empora o ażurowej balustradzie z prospektem organowym, XIX-wieczny ołtarz główny, barokowy feretron, ołtarze boczne i krucyfiksy nad belką tęczową, ławki.